Vergroend dorpshart Zonhoven schenkt instant happiness

Blue Deal met waterbeleving

“Het gemeentebestuur had in 2018 de belofte uitgesproken om de lokale Roosterbeek weer zichtbaar door het centrum te laten stromen. En zo voor de Zonhovenaar een prettige waterbeleving te creëren. Diest en Tongeren deden dat eerder met de Demer en de Jeker. We hebben de Demer in Diest bezocht met het schepencollege. Dat maakte indruk. Ook het hernieuwde stadspark De Motten in Tongeren was een mooi voorbeeld van waar we naartoe wilden: grijs vervangen door blauw en groen.” Aan het woord is Michael Vanderhoydonk, Sectormanager Stadsontwikkeling bij gemeente Zonhoven. Hij volgde het project op van A tot Z.

Vanderhoydonk: “Het project bood ons de kans om een integraal waterverhaal te schrijven. Inclusief sanering van het overstort en aanpassing van het rioleringsstelsel en de vuilwatercollector. De afdeling Waterbeheer van de provincie Limburg en Fluvius stapten mee aan boord als partners. Ook het Agentschap Wegen en Verkeer sloot zich bij ons aan voor het hele mobiliteitsluik.”

Van centrum naar kloppend hart

Meer waterbeleving in het centrum was het uitgangspunt, maar zeker niet de enige wens. Vanderhoydonk: “Het openleggen van de Roosterbeek was de ideale aanleiding om de hele kerkomgeving op te frissen en leefbaarder te maken. Mét oog voor circulariteit van materialen, toegankelijkheid, zitcomfort en nieuwe trage verbindingen voor voetgangers en fietsers. Voor de lokale handel en horeca was het belangrijk om de nodige parkeerruimte te behouden. Ons evenementenplein moest ook de nodige ruimte blijven bieden voor een waaier van evenementen: van onze jaarlijkse kermis tot wekelijkse zondagsmarkt.”

Eén duidelijke visie en een gezamenlijke inspanning

Kortom: heel wat randvoorwaarden in de aanbesteding. “Het was inderdaad een uitdaging”, lacht Jan Vanderstraeten, teamleader bij studiebureau Sweco. De toekomstige multifunctionaliteit van het dorpshart was duidelijk belangrijk. Daarom hebben we het dossier multidisciplinair aangepakt. De timing van het project was ambitieus. “Zulke complexe projecten hebben vaak een veel langere doorlooptijd”, zegt Vanderstraeten. “Gelukkig verliep de samenwerking uitstekend. Met de vier opdrachtgevers én tussen alle Sweco-teams. We hebben een tiental teams ingezet. Bodem, landscaping, bemaling, verkeer, hydraulica, waterloop, stabiliteit, ecologen en zelfs stedenbouwkundigen: er kwam zoveel bij kijken. We schakelden ook nog een extern team van archeologen in om de historische graven onder de kerk te onderzoeken en te borgen. Dat is gelukkig allemaal vlot verlopen.”

De kerk in het midden

De Roosterbeek omgordt vandaag de kerk, als een kabbelende blauwe draad. “De Sint-Quintinuskerk speelde een belangrijke rol in ons ontwerp”, zegt Tommy Liesenborgs, projectmanager en landschapsarchitect bij Sweco. “Aan de kerkoever kozen we niet voor een zacht talud zoals aan de andere oever. We gingen voor een hoge keerwand. Die plaatst het gebouw op een sokkel. Zo krijgt het nog bijkomende historische waarde.”

Het moest beton zijn

De keerwand was allesbepalend voor de look and feel van het project. Liesenborgs: “We wilden naar het rustieke toegaan om de keermuur in stijl aan te laten sluiten op de kerk. Dus kozen we voor de uitstraling van metselwerk. Klassieke bakstenen waren echter niet mogelijk. Die zijn te poreus voor een keerwand aan het water. Het moest een betonproduct zijn. Omdat beton minder poreus is dan baksteen. Ebema_LivingCity heeft ons daarin uitvoerig geadviseerd. Ze legden ook de nodige stalen voor. Uiteindelijk kozen we voor betonnen klinkers in een Waalformaat die verticaal tot een muur werden gemetseld.”

Zachte kleuren op maat

Om inspiratie op te doen voor de mogelijke afwerkingskleuren trok Sweco met de bouwheer naar het Ebema_CreativeLab. Tommy Liesenborgs: “We wilden absoluut geen donkere kleuren. Die geven warmte af in de zomer en verhogen het hitte-eilandeffect. Voor de keermuur dachten we aan een zachtgeel pigment in het verlengde van de vroeggotische kerktoren in zandsteen. De keuze viel uiteindelijk op één van de kleuren van de gevelstenen uit de Ebema Panorama-collectie: Dune Beige.

Ebema adviseerde ons ook om voor het evenementenplein een verharding met zware puntlast te gebruiken. Zodat het plein zonder problemen ook vrachtwagens en de jaarlijkse kermis kan dragen.” De honderden granulaten inspireerden ons ook voor de kleur van het heraangelegde kerkplein: geel met een bruine spikkel. Een verwijzing naar de bruine bakstenen van het hoofdgebouw.” De kleur 'Loonse zand' toegepast op het multiformaat Mingle levert nu een rustgevende parket-look op. 

Een brede variatie aan verhardingen

De keuze voor de uitvoering van de werken viel uiteindelijk op DCA Infra uit Beerse. De aannemer schakelde Ebema in voor de brede variatie aan verhardingen. De klinkers van de keermuur en het kerkplein, de zitelementen op de houten vlonders, trappenpartijen aan de oevers. Maar ook de symbooltegels voor de laadplekken en mindervalidenplaatsen op de nieuw aangelegde parkings, en de bushaltebanden aan de halte van De Lijn.

Meer welzijn voor jong én oud

“Het resultaat is toch wel verbluffend”, glundert Michael Vanderhoydonk, Sectormanager Stadsontwikkeling van Zonhoven. “Jong én oud maken volop gebruik van deze plek. We krijgen ook veel positieve reacties van de horeca- en handelszaken. Zij appreciëren de bijkomende ruimte voor terrassen en groene beplanting. Fietsers maken gebruik van de fietssuggestiestroken, veel doorgaand verkeer kiest automatisch voor de ringweg. Het centrum is autoluwer maar toch vlot bereikbaar voor wie ter plaatse moet zijn.”

Stadsmeubilair met houten zitting en ledverlichting

Dé hoofdrolspeler in het project blijft echter het water. Kinderen ravotten op warme dagen in de verkoelende fontein. De betonnen zitbanken aan de oevers – die Ebema van een houten inleg en ledverlichting voorzag – verwelkomen zowel studenten als senioren uit de nabijgelegen serviceflats en het woonzorgcentrum. Zij kunnen tot aan het water raken zonder trappen te doen. Een van de twee vlonderpaden is zelfs uitgerust voor rolstoelgebruikers.

“Ook ’s avonds is er volop sfeer. Met dank aan het uitgekiende lichtplan. De kerk, de oevers, de straten … Ze lichten allemaal feeëriek op. Zelfs de betonnen trappen en zitbanken van Ebema hebben ingebouwde ledlichten. Ja, ons centrum is echt wel een kloppend dorpshart geworden”, besluit Michael Vanderhoydonk.