Sluit
Sluit
Elzenhof: uitdagend maatwerk voor totaalproject in beton
“De deelnemers van de kookworkshop liepen af en aan. En de bezoekers genoten van al dat lekkers in het zonnetje. Het terras zat vol met mensen uit de buurt. Het was net een restaurant op een mooie zomerdag. Dan weet je dat je werk er écht toe doet”, zegt Tom Verschueren van dmvA architecten. Samen met Bouwbedrijf Van Poppel en Ebema renoveerde hij dit gemeenschapshuis in het centrum van Elsene.
Een project voor mensen
“Het Elzenhof is een ontmoetingsplaats voor elke Brusselaar en Elsenaar, ongeacht leeftijd en achtergrond. Het is een sociaal project in een ‘moeilijke’ Brusselse wijk. Ze organiseren er concerten, taallessen, creatieve ateliers, … en hebben een gezellige buurttuin met een speelhoekje en een collectieve moestuin.”
“Het pand bestaat uit drie historische herenhuizen uit de 19de eeuw, rijkelijk gedecoreerd met mooie plafonds en statige trappen. Het is een prachtige locatie met een huiselijke sfeer. De Vlaamse Gemeenschapscommissie gaf de opdracht om het huis toegankelijker en multifunctioneler te maken. Maar enkel via bescheiden verbeteringen. Zoals een aangename buitenruimte die aansluit op het gelijkvloers en een connectie tussen de donkere kelder en de tuin.”
Hoe verbind je een kelder met een tuin?
“De kelder was het boeiendste deel van de opdracht. De ondergrondse ruimte werd vorige eeuw bijgebouwd en had totaal geen contact met de tuin. De oplossing lag in een brede buitentrap met onderaan een grote raampartij. Zo stroomt er veel daglicht de kelder binnen. En kun je gemakkelijk van de kelder naar de tuin. Maar wanneer je de grote ramen helemaal opent, is die trap … een tribune van een heus buitentheater. Zo wordt de kelder écht multifunctioneel: van workshopruimte tot theaterpodium tot crèche. Op de kelder ligt een plat dak, de ideale locatie voor een dakterras.”
01
01
Beton als sober en kwalitatief antwoord
“Beton is een hedendaagse architecturale aanvulling op de drie historische patriciërswoningen. De soberheid van beton brengt de prachtige architectuur van de 19de-eeuwse herenhuizen naar de voorgrond. De ruwe wanden van de trapkuil zijn bekleed met omgekeerde L-vormige elementen in Smooth-beton, zacht aanvoelend zelfverdichtend beton. De L bovenaan vormt telkens de (dak)rand van het bovenliggende dakterras. Allemaal in dezelfde grijstint en met een bewust gekozen lijnenspel: zo weinig mogelijk verticale lijnen in de betonwanden en een gestileerd raster van terrasvoegen, mooi uitgelijnd met de lichtkoepel van de kelder. Het gaat dus om subtiele details waardoor het historische gebouw primeert. Bovendien is beton ook gemakkelijk in onderhoud. En kan het prefab geproduceerd en geleverd worden. Dat laatste is een belangrijk praktisch aspect in hartje Brussel.”
“Het was een bouwproces met échte partners. Zo’n engagement kom je niet vaak tegen.”
Tom Verschueren, architect en zaakvoerder dmvA architecten
Een bouwproces met partners
1. Samenwerken en samendenken
“De betonnen wandbekleding van de buitentrap heeft veel schuine vlakken. Zo’n prefabelementen zijn moeilijk te maken. Ebema is ver meegegaan in ons architecturale verhaal. Samen met bouwbedrijf Van Poppel hebben ze alles geprobeerd om dit project technisch én financieel te laten slagen. Zo’n engagement kom je niet vaak tegen. Je luistert naar elkaar, doet wat water bij de wijn en gaat samen voor het resultaat waar iedereen trots op is”, zegt Tom Verschueren.
2. Rekenen en tekenen
“We hebben weken gemeten en vergaderd met de architect en met Ebema. Door de verschillende niveaus, schuine opkanten, zware elementen en naadloze overgangen was er verdomd weinig speling op het geheel. Zowel Ebema als Van Poppel zijn echt tot het uiterste moeten gaan”, zegt Quinten De Kooning van Bouwbedrijf Van Poppel.
“Onze CustomConcrete-afdeling heeft inderdaad stevig gewerkt om tot een haalbaar plan te komen”, beaamt Stefaan Geuens, projectmanager Ebema_LivingCity. “Niet enkel architecturaal, maar ook op vlak van productie, vervoer en plaatsing. Denk maar aan de onzichtbare hijsgaten aan zware betonelementen. Ik word oprecht blij van zo’n uitdagend project. En dat kan alleen omdat ik weet dat het hele team van CustomConcrete achter mij en dit project staat.”
“Ik ben dankbaar dat ik aan deze opdracht kon meewerken. We hebben opnieuw een pareltje van dmvA uitgevoerd, met de kwaliteitselementen van Ebema.”
Quinten De Kooning, Bouwbedrijf Van Poppel
3. Quasi volledig maatwerk
“Het dakterras bestaat uit Smooth Megategels uit ons standaardgamma. En de rest is volledig maatwerk. We hebben er ongeveer een jaar aan gewerkt. Onze vestiging in Rijkevorsel is gespecialiseerd in maatwerk. Zij rekenen, tekenen en maken de juiste betonmallen. Daardoor wordt er veel mogelijk. Vooral de omgekeerde L-wanden van de betonnen keldertrap zijn een technische en logistieke uitdaging. Het zijn in verstek gegoten maatwerkpanelen, soms met dubbele verstekken door de onregelmatige vorm. Daarnaast maakten we ook grote trapelementen, met gestraalde antisliplaag op de bovenkant. En 34 zitbanken. Allemaal in dezelfde kleur.”
4. Kwalitatieve toeleveranciers
“Wij zijn in de eerste plaats een meedenker. En daarnaast een fabrikant. Doorheen de jaren bouwden we een breed professioneel netwerk uit: toeleveranciers allerhande die we kennen en vertrouwen. De betonnen wandbekleding van het Elzenhof staat of valt – letterlijk – met een goede muurbevestiging. Je krijgt pas een mooie verticale voeg als je elk element secuur verankert in de muur. Leviat, gespecialiseerd in bevestigingsmateriaal, hielp ons daarbij. Dankzij die bijkomende expertise en goed overleg bouwen we het beste resultaat. Dat is voor ons belangrijk. Anders komt de klant bij ons met klachten,” lacht Stefaan Geuens.
5. Bouwen in Brussel? Moeilijk is mogelijk
“Dat bracht ons bij prefabbeton”, zegt Tom Verschueren. “Dankzij een minutieus voorbereid systeem van just in time-leveringen beperk je de los- en plaatsingstijd. Want in Brussel krijg je heel moeilijk de toestemming om een bouwkraan te plaatsen. De grootste elementen hebben we in één dag met een telescopische kraan over het gebouw getild. Alle andere betonstukken gingen door de vroegere koetsdoorgang tussen de huizen naar de tuin. Het scheelde soms maar een paar centimeter ...”
“Onze chauffeurs leverden buiten de spitsuren”, vult Stefaan Geuens aan. “Met slim geladen vrachtwagens. Want elk prefabelement is anders. Daarom hebben we elk stuk duidelijk genummerd. En op voorhand heel goed gepuzzeld zodat de stukken onderaan de vrachtwagen na levering weer bovenaan lagen, klaar om te plaatsen. Het grootste paneel was 2,5 m breed en 3,05 cm hoog. Geen sinecure om te vervoeren zonder brokken.”
“Logistiek en architectuur gaan hand in hand. Dat is het mooie aan dit verhaal.”
Stefaan Geuens, accountmanager Ebema
En de genomineerden zijn … ?
Dit project was goed voor één van de vier Ebema-nominaties voor de FEBE Elements Awards 2022. Dat zijn zowat de Oscars van de prefabbetonindustrie. Project Elzenhof werd genomineerd in de categorie Outstanding Precast: dienst aan de samenleving. Dit is een speciale categorie voor projecten die de levenskwaliteit verhogen en mensen helpen om fijner samen te leven. “Dat is een extra mooie nominatie”, concludeert Stefaan Geuens. “Door de buitenruimte te verbeteren hebben we letterlijk ruimte gegeven aan mensen.”
Gebruikte producten
- 11 gevelpanelen Smooth Grey Velvet,
in 11 verschillende formaten - 47 L-wanden Smooth Grey Velvet,
in 20 verschillende formaten - 34 zitbanken BEAM Smooth Grey Velvet,
in 8 verschillende formaten - 23 trapelementen Smooth Grey Velvet,
in 3 verschillende formaten, tot 206 cm lengte - 22 maatwerktegels Smooth Grey Velvet,
in 6 verschillende formaten - Uit het Ebema_Stone&Style-gamma:
105 m² Megategel Smooth Grey Velvet 100 x 100 x 6 cm
Projectpartners
- Gemeenschapscentrum Elzenhof: www.gcelzenhof.be
- dvmA architecten: www.dmva-architecten.be/nl/projecten/gc-elzenhof
- Bouwbedrijf Van Poppel: www.vanpoppel.be
- Leviat bevestigingssystemen: www.leviat.com
